معرفی انواع لباس سنتی

لباس‌ها در سراسر جهان به عنوان نماینده تاریخی، فرهنگی و هویت هر کشور محسوب می‌شوند. کشور ایران نیز این قاعده مستثنی نیست. وجود اقوام مختلف در ایران باعث شده است که تنوع دلپذیری از پوشش‌های رنگارنگ را در کشور شاهد باشیم. این لباس‌ها علاوه بر اینکه نماد فرهنگ اقوام مختلف به شمار می‌روند؛ گوشه‌ای از هویت هر فرد نیز به حساب می‌آیند. در این بخش قصد داریم شما را با انواع لباس سنتی آشنا کنیم.

1- انواع لباس سنتی اقوام ایران

انواع لباس سنتی اقوام ایرانی، نشان‌دهنده فرهنگ متنوع کشور ایران است. هر کدام از این لباس‌ها با طرح‌های زیبا و رنگارنگ‌، فرهنگ منطقه خود را به نمایش می‌گذارند. در ادامه به معرفی این لباس‌های سنتی زیبا می‌پردازیم.

2- لباس آذری

لباس مردم آذربایجان به عنوان یکی از زیباترین لباس‌های مردم کشورمان شناخته می‌شود که با ظاهری متمایز و تزئیناتی همانند منجوق‌دوزی، چین‌دوزی، حاشیه‌دوزی گلابتون و غیره، می‌درخشد. پارچه‌هایی که برای لباس آذری تهیه می‌شوند، از جنس ابریشم، مخمل و ترمه هستند و می‌توانند از رنگ‌های متنوعی برخوردار باشند.

نوع و رنگ پارچه لباس آذری زنانه، ارتباط مستقیمی با سن و سال افراد دارد. به عنوان مثال، زنان سالمند از پارچه‌هایی با طرح و رنگ ملایم استفاده می‌کنند و دختران و زنان جوان،

لباس‌هایی می‌پوشند که پُر از رنگ‌ها و طرح‌های شاد است.

اجزای اصلی لباس زنان آذری

از اجزای اصلی لباس زنان آذری می‌توان موارد زیر اشاره کرد:

• برک: این کلاه دارای شکلی ساده بوده و با پولک و سکه‌های رنگی تزئین می‌شود. برک‌ کلاهی است که در میان خانواده‌های بزرگ جایگاه ویژه‌ای دارد و به همراه جلیقه‌های مزین به سکه استفاده می‌شود. در زمان‌های گذشته، مردم آذربایجان از کلاهی به عنوان تاس کلاه نیز استفاده می‌کردند که دورتادور آن با ریشه‌های رنگی تزئین می‌شد.

• چارقد: یکی دیگر از اجزای لباس زنان آذری، چارقد است که آن را به صورت مورب روی سر می‌اندازند. چارقدها معمولا با پارچه‌هایی به رنگ روشن دوخته می‌شوند و دارای گل‌ها و طرح‌های زیبا و چشم‌نوازی هستند.

• جبکن: این لباس روی کوینک استفاده می‌شود و با جنس ابریشمی خود ظاهری جذاب را برای بانوان به وجود می‌آورد. آستین‌های بسیار بلند یکی از اصلی‌ترین مشخصه‌های جبکن هستند که از قسمت شانه تا پایین بدن را می‌پوشانند.

• یایلیق: این سربند که معمولا حاشیه قرمز دارد، برای نگه داشتن چارقد بر پیشانی زنان مسن بسته می‌شود.

لباس مردان آذری

پوشاک سنتی مردان آذربایجان، بازتابی از تاریخ، فرهنگ و شرایط اقلیمی این منطقه است. این لباس‌ها، با طراحی خاص و استفاده از پارچه‌های مرغوب، نه تنها زیبایی و ظرافت را به نمایش می‌گذارند، بلکه راحتی و کاربردی هستند. از ویژگی‌های بارز این پوشاک می‌توان به استفاده از رنگ‌های تیره، مانند مشکی، قهوه‌ای و خاکستری، اشاره کرد. همچنین، کلاه‌های نمدی و پشمی، که به عنوان نمادی از مردانگی و اصالت در این منطقه شناخته می‌شوند، بخش جدایی‌ناپذیر این لباس‌ها هستند.

3- لباس کردی

یکی دیگر از انواع لباس سنتی ایرانی، لباس کردی است که نقش‌های برجسته هخامنشی دارد. مردان کردی هنوز هم از پوشش اصیل سنتی خود استفاده می‌کنند. از سوی دیگر، لباس زنانه کردی به دو پوشش مجلسی و روزمره تقسیم می‌شود که هر کدام از آن‌ها دارای طراحی‌ها و پارچه‌های مخصوص به خود هستند.

اجزای اصلی لباس کردی زنانه

لباس کردی زنانه از اجزای متنوعی تشکیل شده است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

• جافی: این شلوار کردی زنانه در قسمت بالاتنه گشاد و در قسمت مچ پا تنگ می‌شود. دوخت جافی با پارچه‌های نرم و سبک انجام می‌گیرد و انواع روزمره آن با مدل رسمی تفاوت دارد.

• کراس: این پیراهن بلند دارای دوختی ساده و آستین‌هایی بلند است و در قسمت پایین تنه گشاد می‌شود. برای دوخت کراس از پارچه‌های گران‌بها و نفیس استفاده می‌کنند.

• سوخمه یا کلنجه: سوخمه نیم تنه‌ای است که روی پیراهن‌های بلند زنانه می‌پوشند. این جلیقه که از پارچه‌های زری‌بافت یا مخمل تهیه می‌شود، ظاهری زیبا و شیکی برای بانوان به وجود می‌آورد.

• شال: پشت‌بند یا شال توسط زنان کردی برای بستن ناحیه کمر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شال‌ها با پارچه‌های گلدار و زیبا از رنگ‌های متنوعی تشکیل شده‌اند و طولی تا هشت متر دارند.

• کلاو: یکی دیگر از اجزای لباس کردی زنانه، کلاو است که به عنوان سربند استفاده می‌شود و در دو مدل کلاوزر و کلافس وجود دارد. کلاوها در انواع شکل‌ها و با تزئینات متنوع تهیه می‌شوند.

لباس مردان کرد

لباس سنتی مردان کرد، مجموعه‌ای از پوشاک است که با ویژگی‌های خاص خود، فرهنگ و هویت این منطقه را به نمایش می‌گذارد.  این لباس‌ها معمولاً شامل یک کت بلند یا چوخه، یک شلوار گشاد به نام پاتول یا شلوار کردی، یک پیراهن ساده و یک دستار یا کلاه برای سر می‌شود.  کمر در این لباس‌ها با یک شال پهن یا کمربند بسته می‌شود که گاهی جنبه تزئینی نیز دارد. جنس پارچه‌ها معمولاً از مواد مقاوم و مناسب برای آب و هوای کوهستانی کردستان انتخاب می‌شود.

اجزای لباس مردانه کرد

از مهم‌ترین اجزای لباس کردی مردانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• شلوار کردی: این شلوارها از پارچه‌های ساده دوخته می‌شوند و بالاتنه گشاد و پایین‌تنه تنگی دارند؛ به همین دلیل از نفوذ سرما به داخل شلوار جلوگیری می‌کنند.

• چوخه: این نیم تنه، دارای آستینی بلند است و با پشم یا پنبه تهیه می‌شود. البته نوع مرغوب چوخه را با موی بز درست می‌کنند که برای مهمانی‌ها و جشن‌ها انتخاب مناسبی محسوب می‌شود.

• لفکه سورانی: به پارچه‌ای سفید با زبانه‌ای مثلثی که از قسمت آرنج تا مچ را می‌پوشاند، لفکه سورانی گفته می‌شود. مردان کرد در مراسم‌ها و جشن‌ها از سورانی برای رقص استفاده می‌کنند.

• پوزوانه: این پوشش پشمی به دور ساق پا پیچیده شده و معمولا برای محافظت از پا در برابر رطوبت برف و سرمای زیاد استفاده می‌شود. پوزوانه به افراد کمک می‌کند تا به آسانی از مناطق کوهستانی عبور کنند.

4- لباس لری

یکی دیگر از انواع لباس سنتی ایران، متعلق به قوم لر است. ویژگی‌های اقلیم این منطقه تاثیر بسیاری در طراحی لباس‌های سنتی لر داشته‌اند. همچنین لباس زنان لر از تن‌پوش (پیراهن)، دامن‌های بلند و چین‌دار (شلوار قِری)، جلیقه (جلیزقه) و سربند (سَروَن) تشکیل شده که با نوارهای رنگی، سکه‌دوزی و پولک‌دوزی تزئین می‌شود.

اجزای اصلی لباس زنان لر

شرایط اقلیمی منجر به تنوع بالای پوشش بانوان لرستان شده است. از مهم‌ترین اجزای زنان این منطقه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سرون: سربند یا سرون به چارقد زنان لر گفته می‌شود که قسمتی از موهای سر آن‌ها را می‌پوشاند. سرون‌ها در گذشته با قطعه‌های نفیسی تزئین می‌شدند و مورد استفاده زنان ثروتمند قرار می‌گرفتند. امروزه از زیورآلات بدلی برای تزئین سرون‌ها استفاده می‌کنند.

• کراس: جومه یا کراس به عنوان تن‌پوش اصلی زنان لر محسوب می‌شود که پیراهنی بلند و ساده است. این لباس به دلیل چاک‌های خود امکان حرکت راحت را برای بانوان به وجود می‌آورد.

• کلنجه: این نیم تنه مخملی با رنگ روشن، دارای دور آستین یراق‌دوزی و سکه‌های تزئینی است.

اجزای اصلی لباس مردان لر

لباس مردان لر با ظاهری ساده‌تر از لباس‌های زنان لر تهیه می‌شود، با این حال از زیبایی و شکوه برخوردار است. لباس‌های مردان لر نیز از اجزای مختلفی تشکیل شده‌اند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پزدازیم.

• ستره: این لباس، قبای جلو باز مخصوصی است که در مراسم‌های رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد و با شال بسته می‌شود.

• شولا: این پوشش بلند را که از پارچه‌های ضخیم دوخته می‌شود، روی لباس می‌پوشند.

• چوقا: یکی دیگر از اجزای انواع لباس سنتی لری، چوقا نام دارد که از جنس گوسفند است و توسط زنان بختیاری بافته می‌شود.

5- جمع بندی

در کشور ایران، اقوام مختلفی زندگی می‌کنند؛ به همین دلیل انواع لباس سنتی نیز در کشور وجود دارند. در این مطلب، شما را با معروف‌ترین لباس‌های سنتی ایران آشنا کردیم. از اینکه تا انتهای این بخش با ما همراه بودید، از شما سپاسگزاریم.